วัตถุประสงค์ของการประยุกต์ใช้ประเด็นทางสังคม ที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์ในชั้นเรียนวิทยาศาสตร
การสอนวิทยาศาสตร์ตามแนวคิด Socioscietific
Socioscientific Issuesประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์
วัตถุประสงค์ของการประยุกต์ใช้ประเด็นทางสังคม ที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์ในชั้นเรียนวิทยาศาสตร์
การจัดการเรียนรู้โดยใช้ประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์
ผู้สนับสนุน
พินิจ ขำวงษ์ (2551 : 2 ) ได้สรุปวัตถุประสงค์ของการประยุกต์ใช้ประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์ไว้ดังนี้ มีการนำประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์ไปใช้กับการศึกษาในทุกระดับตั้งแต่มัธยมศึกษาตอนต้นไปจนถึงระดับอุดมศึกษา (Sadler. 2002)จุดมุ่งหมายหลักของการประยุกต์ใช้ประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์ในการเรียนวิทยาศาสตร์ คือ เป็นเครื่องมือที่ช่วยให้การเรียนรู้วิทยาศาสตร์เป็นการเรียนรู้ที่มีความหมายและสอดคล้องกับชีวิตจริงของผู้เรียน (Sadler,Zeidler. 2003) โดยการค้นคว้าอภิปรายให้เหตุผลและตัดสินใจเกี่ยวกับประเด็นที่นำมาศึกษาผลที่ได้รับตามมาคือการส่งเสริมและพัฒนาผู้เรียนให้สามารถรับมือและจัดการกับประเด็นที่เกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์ซึ่งมีผลต่อผู้เรียนเองทั้งในปัจจุบันและอนาคตเป็นประชากรที่มีคุณภาพความรับผิดชอบต่อสังคมและสามารถประยุกต์ใช้ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ในชีวิตจริงได้ (Driver et al. 2000 ; Kolsto. 2001)
จากการศึกษาจากเอกสารและรายงานการศึกษาต่าง ๆ พบว่าได้มีการนำประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์ไปใช้เพื่อจุดประสงค์ในการสร้างเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ของผู้เรียนในหลาย ๆ ด้าน ซึ่งสรุปได้ดังนี้
1. ส่งเสริมทักษะในหลาย ๆ ด้าน เช่น ทักษะการคิดขั้นสูง (Pedretti. 1999 Lewis. 2003) ทักษะในการตัดสินใจและลงความเห็น (Lewis. 2003) ทักษะและความสามารถในการอภิปรายอย่างเป็นเหตุเป็นผลโดยมีหลักการทางวิทยาศาสตร์และมีหลักฐานประกอบ (Sadler. 2000 ; Sadler and Zeidler. 2003) ทักษะการตีความเพื่อประเมินคุณค่าและความน่าเชื่อถือของข้อมูลและข่าวสารที่มีอยู่ (Sadler. 2000 ; Sadler and Zeidler. 2003) ทักษะการตั้งคำถามและตอบคำถาม(Pedretti. 1999 )
2. สร้างเสริมความเข้าใจตัวแนวคิดทางวิทยาศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับประเด็นที่ศึกษา(Sadler. 2000 ; Sadler and Zeidler. 2003) โดยทั่วไปการเรียนรู้วิทยาศาสตร์จากประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์มักเกี่ยวข้องกับการอภิปราย โต้แย้ง แสดงความคิดเห็นและการตัดสินลงความเห็นในท้ายที่สุด จึงเป็นการกระตุ้นให้ผู้เรียนค้นคว้าหาความรู้เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการอภิปรายให้เหตุผล
3. เพื่อสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับธรรมชาติของวิทยาศาสตร์ เช่น ช่วยให้ผู้เรียนเห็นความสัมพันธ์อันซับซ้อนระหว่างวิทยาศาสตร์ สังคมและมนุษย์ (Sadler and Zeidler. 2003) จากการศึกษาและอภิปรายเกี่ยวกับประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์ ผู้เรียนจะเห็นว่าวิทยาศาสตร์เกิดจากกิจกรรมของมนุษย์ ดังนั้นอิทธิพลทางสังคมและวัฒนธรรมมักส่งผลต่อการตีความหมายและการยอมรับหรือไม่ยอมรับวิทยาศาสตร์
พินิจ ขำวงษ์ (2551 : 2 ; อ้างถึง Lewis : 2003) ได้กล่าวถึงข้อดีของการใช้ประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์ว่าเป็นวิธีการจัดการเรียนรู้ที่ทำให้ผู้เรียนได้รู้วิทยาศาสตร์จากสถานการณ์ในชีวิตจริงและเห็นความมีอยู่จริงและความเกี่ยวข้องของวิทยาศาสตร์ในชีวิตจริง ส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ขั้นสูงและการเรียนรู้ตลอดชีวิต(Life-long Learning) ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการจัดการกับการเปลี่ยนแปลงและการพัฒนาทางวิทยาศาสตร์ในสังคม
ประสาท เนืองเฉลิม (2551 : 104) ได้กล่าวถึง การบูรณาการกิจกรรมการเรียนการสอนสู่ประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์ มีหลากหลายวิธี เช่น การแสดงบทบาทสมมุติ การยกตัวอย่างและนำเสนอประเด็นทางวิทยาศาสตร์ การเขียนบทความแสดงทัศนะต่อประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์ ซึ่งเป็นการส่งเสริมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์เป็นหมายสำคัญของวิทยาศาสตร์ศึกษา นำเสนอประเด็นทางวิทยาศาสตร์ที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์ เป็นส่วนประกอบสำคัญของการรู้วิทยาศาสตร์ และการสอดแทรกคุณธรรมจริยธรรมในการตัดสินใจทางวิทยาศาสตร์กับสังคม
การส่งเสริมความสามารถในการตัดสินใจโดยใช้วิทยาศาสตร์เป็นฐานประกอบการตัดสินใจระหว่างวิทยาศาสตร์กับสังคมโดยเน้นประเด็นที่กำลังอยู่ในกระแสวิพากษ์และความสนใจของสังคมรวมทั้งวิทยาศาสตร์ที่ยังมีผลต่อการดำรงชีวิตประจำวัน ดังนั้นประเด็นทางคุณธรรม จริยธรรม เป็นธรรมชาติของมนุษย์ทุกคนที่จะต้องมีและคำนึงถึงประกอบการตัดสินใจที่จะคิดและกระทำ การจัดสภาพแวดล้อมของชั้นเรียนที่กระตุ้นให้นักเรียนเกิดการคิด และสร้างวัฒนธรรมของการคิดจึงเป็นจุดเริ่มต้นที่ดี และนำไปสู่การสอนวิทยาศาสตร์ที่เน้นประเด็นความสัมพันธ์ระหว่างประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวเนื่องกับวิทยาศาสตร์ และคำนึงถึงประสบการณ์ส่วนบุคคลที่มีต่อการวิพากษ์สังคม ผู้เรียนมีความสามารถในการแสดงความคิดเห็นอย่างเสรีและค้นพบระบบความเชื่อของตนเอง
เอกสารอ้างอิง
พินิจ ขำวงษ์. (2551) “การเรียนรูวิทยาศาสตร์จากประเด็นทางสังคมที่เกี่ยวนื่องกับวิทยาศาสตร์”,
เอกสาร ประกอบการสัมมนา เรื่อง สอนวิทยาศาสตร์อย่างไรให้สอดคล้องกับบริบท
ชุมชนเมือง.
ประสาท เนืองเฉลิม. (2551). “การเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ตามแนวคิด Socioscientific,” วารสาร ศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. 2(3) : 99-105 ; กรกาคม-กันยายน.